Πάρτε τα βουνά

 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΝΑΟΥΣΑΣ

Πρώτα ας κάνουμε μια βόλτα μέσα στην πόλη:

Θα ξεκινήσουμε από την κεντρική πλατεία Καρατάσου, στην οποία έχει στηθεί ένας πανύψηλος οβελίσκος ακριβώς δίπλα στο συντριβάνι, στη συνέχεια θα περάσουμε από το δημαρχείο, όπου έχει κτιστεί ο πύργος με το ρολόι, θα σεργιανίσουμε στις παλιές γειτονιές με τα γραφικά παλιά σπίτια και θα ανηφορίσουμε μέχρι το χώρο θυσίας των Ναουσαίων στο Ολοκαύτωμα του 1822, ακριβώς δίπλα στο ποτάμι της Αράπιτσας, που σ' εκείνο το σημείο (στη θέση Στουμπάνοι) δημιουργεί όμορφους καταρράκτες. Τα νερά της Αράπιτσας έδιναν άφθονη δωρεάν ενέργεια για να δουλέψουν από νερόμυλοι και μπατάνια μέχρι πριονιστήρια, πιεστήρια, βιομηχανίες μάλλινων ειδών και κλωστοϋφαντουργίες. Σήμερα δυστυχώς η πόλη μαστίζεται από την αποβιομηχάνιση και η ανεργία πλησιάζει το 50%.



ΣΤΟ ΚΙΟΣΚΙ

Δημοτικό Πάρκο Νάουσας (Κιόσκι)

Ας πάμε όμως να ρίξουμε μια ματιά και στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο της Νάουσας, το οποίο στεγάζεται σε ωραιότατο διατηρητέο κτήριο του 1842. Εκτίθενται παραδοσιακοί αργαλειοί, χειροτεχνήματα υφαντικής, πλεκτικής, κεντήματος και ασημουργίας του 19ου αι., οικιακά σκεύη από ξύλο, πηλό και χαλκό, παραδοσιακές τοπικές ενδυμασίες αλλά και όπλα, ξίφη, πιστόλια και κοσμήματα Ναουσαίων μακεδονομάχων αγωνιστών.

 Σειρά έχει μια βόλτα στο Δημοτικό Πάρκο της Νάουσας, γνωστότερο ως Κιόσκι. Έξω ακριβώς από το πάρκο, περνάει η οδός Μεγάλου Αλεξάνδρου, με άφθονα καφέ μπαρ αλλά και μερικά ταβερνάκια. Θα μπούμε στο πάρκο και θα απολαύσουμε τους περιποιημένους κήπους του, τις λιμνούλες, τα παπάκια, τους κύκνους και τα παγώνια. Βρίσκεται σε ένα φυσικό μπαλκόνι και προσφέρει ατέλειωτη θέα προς τον κάμπο της Ημαθίας, που είναι κατάφυτος με εκατομμύρια οπωροφόρα δέντρα, ως επί το πλείστον ροδακινιές.

 Και μια που αγναντεύουμε τον κάμπο, ας πάμε να επισκεφθούμε τον αρχαιολογικό χώρο της σχολής του Αριστοτέλη, στην οποία μαθήτευσε και ο Μέγας Αλέξανδρος. Βρίσκεται χαμηλά, στη θέση Ισβόρια, περίπου 3 χλμ. από το κέντρο της πόλης, ανάμεσα σε δύο φυσικά σπήλαια.

ΣΤΟ ΑΛΣΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ

Άγιος Νικόλαος Νάουσας

 Όπως ανεβαίνουμε από τη Νάουσα για τον Άγιο Νικόλαο, λίγο πριν φτάσουμε στο άλσος, θα κάνουμε μία σύντομη στάση για να επισκεφθούμε το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Νάουσας. Αμέσως μετά φτάνουμε στο πάρκο. Πρόκειται για το ωραιότερο πλατανόδασος αναψυχής της Ελλάδας. Δέχεται όλο το χρόνο εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες, αναμφίβολα όμως η ωραιότερη εποχή είναι οι μήνες Μάιος και Ιούνιος. Μέσα στο πάρκο κυλάει και το πεντακάθαρο ποτάμι της Αράπιτσας καθώς οι πηγές του βρίσκονται μέσα στα όρια του άλσους. Ανάμεσα στις απέραντες καταπράσινες εκτάσεις με πλατάνια, βελανιδιές, καρυδιές, φλαμουριές, ιτιές, σκλήθρα και φυσικό γκαζόν υπάρχουν και αρκετές λιμνούλες με πάπιες ή ακόμη και με πέστροφες (τις οποίες μπορούμε να ψαρέψουμε), μπόλικα ξύλινα γεφυράκια και άφθονα ξύλινα παγκάκια για ξεκούραση. Αρκετά συχνά επίσης στο πάρκο κάνουν την εμφάνισή τους και σκιουράκια, τα οποία μπορούμε να ταΐσουμε με αράπικα φυστίκια με το κέλυφός τους (κικιρίκια) ή καρύδια μισοσπασμένα. Υπάρχει κι ένα τρενάκι, το οποίο αναχωρεί περίπου κάθε 25΄- 30΄ και κάνει το γύρο του άλσους, περνώντας και από τις πηγές. Το εισιτήριο κοστίζει 3 € για τους ενήλικες και 2 € για τα παιδάκια. Το σκηνικό συμπληρώνουν το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, δύο ξενοδοχεία, μερικές ταβέρνες, ένα ιχθυοτροφείο, ένα εκτροφείο θηραμάτων, ένα λούνα παρκ (κούνιες, συγκρουόμενα αυτοκινητάκια κλπ.), μία παιδική χαρά, γήπεδα τένις, μπάσκετ και αρκετά ξύλινα κιόσκια όπου πωλούνται διάφορα σουβενίρ. 

 Από τον Άγιο Νικόλαο μπορούμε να ανέβουμε σε 18 χλμ. και στο χιονοδρομικό κέντρο που βρίσκεται στο Σέλι. Άλλη ενδιαφέρουσα πρόταση είναι να επισκεφθούμε ένα παραδοσιακό χωριουδάκι, που βρίσκεται μόλις 6 χλμ. από τη Νάουσα, το καταπράσινο Αρκοχώρι.

ΣΤΟ ΧΙΟΝΟΔΡΟΜΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ 3-5 ΠΗΓΑΔΙΑ

Τρία Πέντε Πηγάδια

 Ανηφορίζοντας από τη Νάουσα προς τα 3-5 Πηγάδια, αρχικά θα συναντήσουμε τη διασταύρωση προς το χωριό Μεταμόρφωση και τον πανέμορφο καταρράκτη του, όπου φτάνουμε από δασικό δρόμο περνώντας μέσα από πυκνά δάση με οξιές και βελανιδιές και στη συνέχεια νέα διακλάδωση προς το χωριό Άγιος Παύλος (την παλιά Κουτσούφλιανη). Ακόμη 2 χλμ. και φτάνουμε στο χιονοδρομικό κέντρο 3-5 πηγάδια, το ένα από τα 3 χιονοδρομικά που υπάρχουν στο Βέρμιο. Τα λιφτ ξεκινούν από τα 1.430 μ. και σε ανεβάζουν μέχρι τα 2.005 μ. στο πάνω σαλέ. Είναι από τα λίγα χιονοδρομικά που διαθέτουν σύστημα τεχνητής χιόνωσης και μάλιστα με 20 κανονάκια και 2 αντλιοστάσια. Υπάρχει άνετο πάρκινγκ, σαλέ με εστιατόριο και καφέ τα οποία διαχειρίζεται ο Δήμος Νάουσας, δύο ξενοδοχεία, ορειβατικό καταφύγιο και βέβαια εκτός από σκι μπορείς να κάνεις και snowmobile. Και γιατί λέγονται 3-5 πηγάδια; Δεν μπορούν να τα μετρήσουν; Ή μήπως διαφωνούν αν είναι 3 ή 5; Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει κανένα "πηγάδι". Υπάρχουν 3 πηγές χαμηλά (κοντά στη βάση του χιονοδρομικού) και ακόμη 5 πηγές ψηλότερα. 

 

ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΣΤΗ ΝΑΟΥΣΑ

Γιανίτσαροι και Μπούλες

  Στη Νάουσα τις Αποκριές τον τόνο δίνουν το αυθόρμητο κέφι, η παραδοσιακή μουσική και οι χοροί αλλά και τα λαϊκά γλέντια σε κάθε γειτονιά με άφθονο ντόπιο ξινόμαυρο κρασί και μεζέδες. Το καρναβάλι όμως της Νάουσας ταυτίζεται κυρίως με το έθιμο "Γιανίτσαροι και Μπούλες", ένα έθιμο που συμβολίζει τον ηρωισμό της Νάουσας και την παλλικαριά της κλεφτουριάς, ένα έθιμο με αυστηρό τελετουργικό, με συγκεκριμένους χορούς και πατινάδες, με συγκεκριμένο δρομολόγιο και μεταμφιεσμένους αποκλειστικά άνδρες (άλλοι ντύνονται Γενίτσαροι και άλλοι ντύνονται Μπούλες). Οι Γιανίτσαροι φορούν φουστανέλα, τσαρούχια, γιλέκο που αποτελείται από παλιά ελληνικά νομίσματα, ταράμπουλο στο κεφάλι, τεπελούκια, κέρινη μάσκα (που λέγεται "πρόσωπος") και σπαθιά (που λέγονται "πάλες"). Οι Μπούλες (που αριθμητικά είναι πολύ λιγότερες) φορούν τοπική παραδοσιακή γυναικεία ενδυμασία.

  Την Κυριακή της Αποκριάς (δηλαδή 8 μέρες πριν την Καθαρή Δευτέρα) το πρωί ντύνονται οι συμμετέχοντες με συνοδεία νταούλια και ζουρνάδες και μαζεύονται σε ομάδες (που λέγονται "μπουλούκια"). Ακολούθως πηγαίνουν μπροστά στο δημαρχείο (που το λένε και "Κονάκι"), όπου χορεύοντας παίρνουν την άδεια του δημάρχου για να χορέψουν σε όλη την πόλη. Στη συνέχεια θα χορέψουν σε όλες τις γειτονιές της πόλης και θα καταλήξουν αργά το μεσημέρι στα "Αλώνια", όπου θα βγάλουν τον πρόσωπο, θα φάνε, θα χορέψουν και θα συνεχίσουν το δρομολόγιο, χωρίς τον πρόσωπο πια, μέχρι να καταλήξουν στην κεντρική πλατεία.
   Την Κυριακή της Τυροφάγου (δηλαδή την παραμονή της Καθαρής Δευτέρας) επαναλαμβάνεται το ίδιο τελετουργικό, με τη διαφορά ότι αργά το βράδυ εμφανίζεται και η "Χάσκα", δηλαδή ένα βρασμένο αβγό που είναι δεμένο με κλωστή ή πετονιά και κρέμεται από μία βέργα. Αυτός που το κρατάει το περιφέρει σε όλον τον κόσμο. Όλοι προσπαθούν να το πιάσουν με το στόμα χωρίς να χρησιμοποιήσουν τα χέρια τους. Και πέφτει φυσικά άφθονο γέλιο.
   Την Καθαρή Δευτέρα τα μπουλούκια γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι, κερνιούνται και γλεντούν.

ΤΟ ΚΡΑΣΙ ΤΗΣ ΝΑΟΥΣΑΣ

Στη Νάουσα θα πιούμε εξαιρετικό ξινόμαυρο κρασί

 Η Νάουσα είναι ο βασικότερος πόλος παραγωγής της ποικιλίας "ξινόμαυρο", που μας δίνει ένα κρασί σκουρόχρωμο, μπρούσκο, σχετικά στυφό αλλά πλούσιο και γεμάτο, ιδανικό για να συνοδεύσουμε φαγητό με βάση το ψητό κρέας. Το ξινόμαυρο στην Ελλάδα καλλιεργείται αποκλειστικά στη Μακεδονία και μετά τη Νάουσα θα το βρούμε και στις περιοχές της Γουμένισσας, του Αμυνταίου και της Ραψάνης. Επίσης καμμία άλλη ποικιλία στην Ελλάδα δεν καλλιεργείται σε τόσο μεγάλη έκταση. Στα χωριά γύρω από τη Νάουσα, στους πρόποδες του Βερμίου, υπάρχουν μπόλικα οινοποιεία, τα οποία μπορούμε να επισκεφθούμε για να δοκιμάσουμε και να αγοράσουμε το κρασί της αρεσκείας μας. Αν θέλουμε να πάρουμε μια μικρή γεύση σχετικά με την ιστορία της αμπελοκαλλιέργειας και της οινοπαραγωγής στην περιοχή της Νάουσας μπορούμε να πεταχτούμε μέχρι το Μουσείο Οίνου και Αμπέλου Νάουσας, που στεγάζεται μέσα στην πόλη, σε ένα νεοκλασικό του 1908, στο οποίο ο Γιάννης Μπουτάρης (παπούς του σημερινού οινοποιού), λειτούργησε το πρώτο οινοποιείο της Νάουσας.

ΤΙ ΝΑ ΨΩΝΙΣΟΥΜΕ

Εργαστήριο "Κονάκι"

Κατ' αρχήν σε όλη την περιοχή πωλούνται παντού κουβέρτες, άλλες μάλλινες, άλλες ακρυλικές, όλων των χρωμάτων και όλων των μεγεθών, τις οποίες θα δούμε να κρέμονται σε εργαστήρια, σε εκθετήρια, σε καταστήματα, σε αυλές, σε κάγκελα, σε φράχτες κλπ. Είναι μία καλή λύση για κάτι αναμνηστικό και χρήσιμο.

Στο κατάστημα Ηρωίδες, μόλις 70 μ. από τη γέφυρα που έχει θέα στον καταρράκτη στους Στουμπάνους, θα βρούμε αυθεντικές αντίκες, μπακίρια, ξύλινα διακοσμητικά, φλυτζάνια, ποτήρια, κρασί, τσίπουρο, τραχανά και χυλοπίτες.

Στο εργαστήριο Κονάκι, που βρίσκεται κάτω από το χώρο θυσίας αλλά έχει και υποκατάστημα στην κεντρική πλατεία, θα βρούμε αντίκες, χειροποίητα κοσμήματα, τον "πρόσωπο", φορεσιές, ζωνάρια, σπαθιά, εικονίσματα, βιβλία και CD.

Στο κατάστημα Ειρεσιώνη, χαμηλά στην είσοδο της πόλης, ακριβώς δίπλα στο ομώνυμο καφέ μπαρ, θα βρούμε χυλοπίτες, πέτουρα, τραχανά, χειροποίητες μαρμελάδες, παραδοσιακά γλυκά του κουταλιού, τσίπουρο και λικέρ. 

Αναψυκτικά "Τέρψις"

Στο εργαστήριο Συνταγή της γιαγιάς, επίσης χαμηλά, γλυκά κουταλιού, λιαστές ντομάτες, πιπεροσαλάτα, ξύδια, τουρσιά, γκαβόψαρα (δηλαδή τουρσί μελιτζάνες τηγανητές), λικέρ, ζυμαρικά, μαρμελάδες, κομπόστες και πίτες.

Στο εργαστήριο Μπακάλικο της γιαγιάς, το οποίο είναι ηλεκτρονικό κατάστημα, μπορούμε να παραγγείλουμε τυροκομικά, όσπρια, τσάι, μέλι, λουκούμια, βότανα, ζυμαρικά, λικέρ, αποξηραμένα μανιτάρια, κρασί, λάδι ή ακόμη και γάλα γαϊδούρας!

Στη Νάουσα παράγονται και τα εκπληκτικά τοπικά αναψυκτικά "Τέρψις". Θα τα βρούμε παντού, σε ταβέρνες, σε ψιλικατζίδικα, σε περίπτερα κλπ. Έχουν χαμηλή τιμή και αξίζει τον κόπο να πάρουμε μερικά μπουκαλάκια και για το σπίτι. Το εργοστάσιο εμφιάλωσης βρίσκεται κοντά στο σιδηροδρομικό σταθμό και ανήκει στην οικογένεια Γιαβάλκα. Τηλ. 2332043415.